ΟΙ ΡΑΧΗΛ ΠΟΥ ΕΝΕΠΝΕΥΣΑΝ ΠΑΘΗ

Γράφει ο Ισαάκ Διαμαντίδης

Κάθε εποχή έχει τη δική της Ραχήλ. Που ανάβει φωτιές και κολάζει ακόμη και τους πιο θεοσεβούμενος. Η Ραχήλ Μακρή, όμως έχει κάτι που δεν έχουν οι άλλες Ραχήλ. Απλούστατα, ζεί στην εποχή της τηλεόρασης και είναι βουλευτής. Πρώτο θύμα μιας Ραχήλ ήταν ο Ιακώβ της Παλαιάς Διαθήκης που δούλευε 14 ολόκληρα χρόνια στα κτήματα του πεθερού του για να την κάνει δική του.

Η αρχική συμφωνία προέβλεπε δουλειά επτά ετών, αλλά μόλις πέρασε ο χρόνος, ο πατέρας της πανέμορφης Ραχήλ, αντί για την ίδια, του έδωσε τη μεγαλύτερη αδελφή της. Είναι ανεπίτρεπτο, του εξήγησε να παντρέψω πρώτα τη μικρότερη. Έτσι ο Ιακώβ πήρε για γυναίκα του την αδελφή της Ραχήλ και δούλεψε στα κτήματα του πατέρα της άλλα επτά χρόνια για να του δώσουν και την ίδια.

Η Ραχήλ του Παλαμά

Ερωτευμένος με «Ραχήλ» ήταν και ο μεγάλος ποιητής μας Κωστής Παλαμάς. Στα 62 του χρόνια, το 1921 γνώρισε την 20 χρονη Ελένη Κορτζά, νέα τρυφερή και μελαγχολική που έπασχε από φυματίωση. Ο Παλαμάς ήταν ήδη ένας καταξιωμένος ποιητής, παντρεμένος για 34 χρόνια με την Μαρία Βάλβη, με την οποία είχε αποκτήσει τρία παιδιά.

Γνωρίστηκαν στο σπίτι του ανιψιού του Χρήστου Ξανθόπουλου, όπου έκαναν και τις μετέπειτα συναντήσεις τους, ώσπου η Ελένη άρχισε να επισκέπτεται τον ποιητή στο σπίτι του, όπου περνούσαν ατέλειωτες ώρες στο γραφείο του. Λόγω της ασθένειας της Ελένης, πολλές φορές δεν μπορούσαν να συναντηθούν και τότε ξεκίνησαν να αλληλογραφούν. Από τα γράμματα αυτά γνωρίσαμε την ύπαρξη της νεαρής που μάγεψε τον Παλαμά.

Στα γράμματα, δεν έγραφαν σχεδόν ποτέ προσφωνήσεις, κάτι που δε συνηθιζόταν εκείνο τον καιρό. Όσες φορές ο Παλαμάς είχε γράψει κάποια προσφώνηση προς την αγαπημένη του Ελένη, δεν την είχε αποκαλέσει με το πραγματικό όνομά της. Για εκείνον ήταν η “Ραχήλ” ή η “Chere Clarte”, δηλαδή “αγαπημένη λάμψη Κωστή Παλαμά.

Η ηδονόπαθη λογική

Απόσπασμα από τα γράμματα του ποιητή προς τη “Ραχήλ” “Επέρασα μια νύχτα, τη νύχτα της Δευτέρας προς την Τρίτη, με το λυρικό, το μεθυστικό πυρετό της ενθύμησής σου. Το δειλινό της Δευτέρας μου το εξακολούθησε και μου το συμπλήρωσε η νύχτα ίσα με τα ξημερώματα της Τρίτης, με όλη την αχαλίνωτη ελευθερία της φαντασίας, με όλη την ωραία, την ηδονόπαθη, τη λογική, τη βαθυστόχαστη, την τρομαχτική, την εντατική ασυναρτησία του ονείρου (…) Μα πως μου παρουσιαζόσουν εσύ, όνειρο του ονείρου μου, είναι αδύνατο να σου παραστήσω. Δε με βοηθά η σκέψη μου, ούτε η γλώσσα μου, ούτε η πέννα μου (…)

Πώς ήθελα να πεθάνω και πώς ήθελα να αναστηθώ στη χώρα των πνευμάτων μαζί σου για να πραγματοποιηθεί μια για πάντα το όνειρο το άλλο, το όνειρο που ξέρεις από τους στίχους των τραγουδιών της Ραχήλ (…) Έτσι τη νύχτα αυτή την τόσο αλλόκοτη, ανέκφραστη και ωραία της αϋπνίας μου έπεφτα, μια δυο τρεις δέκα φορές στα πόδια σου, φεγγόβολα, σαν όλο το κορμί σου…»

Συγχώρησε τον ποιητή που όσο προχωρούν τα χρόνια του, τόσο περισσότερη νύχτα έχει, μα και περισσότερο φως. Chere et divine Clarte, πεθαίνω για σένα”.

Η Ραχήλ των μπουάτ

Κι ερχόμαστε στα χρόνια των μπουάτ και του νέου κύματος, όπου το τραγούδι Ραχήλ του Γιώργου Ζωγράφου σε μουσική Λίνου Κόκοτου και στίχους Αργύρη Βεργόπουλου χάλασε κόσμο.

Δώσε μου τα μαλλιά σου
και γείρε το κορμί
το δένδρο εμαράθη
και κλαίει το πουλί

Πάρε το δρόμο κι έλα
στην ακροθαλασσιά
και ξάπλωσε κοντά μου
στην άσπρη αμμουδιά
Ανοιξή μου δακρυσμένη
ω Ραχήλ αγαπημένη

Μην πεις άλλο τραγούδι
και κάψει ο ουρανός
το δένδρο εμαράθη
και ‘χάθη ο αδερφός

Διαβάστε ακόμα:

Θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους