ΕΝΑ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΗ ΠΑΣΑ

Είναι γνωστή η αδυναμία του αποδυτηριάκια για τον Αλή Πασά, τον οποίο θεωρεί το πρόσωπο με το υψηλώτερο ενδιαφέρον, από ανθρωπολογικής και επιστημονικής πλευράς, τα τελευταία 200 χρόνια της ελληνικής Ιστορίας. Ο Τεπελενλής, ο Αλβανός από το Τεπελένι, τελευταίος πολιτικός και στρατιωτικός κυβερνήτης της Ελλάδος, πρώτα για πάρτη του και μετά για λογαριασμό της οθωμανικής αυτοκρατορίας, δολοφονήθηκε σα σήμερα 24 Ιανουαρίου, το 1740. Ευκαιρία να πούμε δυο λόγια γι' αυτόν τον αδίστακτο και ωμό εξουσιαστή, διαβολικής ευφυίας και προοδευτικών αντιλήψεων, που δεν υπολόγιζε θεούς και δαίμονες, έκανε το δικό του παιχνίδι, όχι του σουλτάνου, και είχε τη μαγική ικανότητα αυτό το κτήνος, αυτός ο παμπόνηρος, όταν ήθελε να συμπεριφέρεται με καλοσύνη. Με μεγαλοκαρδία.

Ναι, αξίζει να μελετηθεί ο χαρακτήρας και η συμπεριφορά του Αλή, ο οποίος ξεκίνησε από κλεφτοκοτάς, έγινε αρχηγός συμμορίας ληστών του δρόμου και έφθασε να γίνει ο Πασάς που τον υπολόγιζαν αυτοκράτορες και τσάροι και σουλτάνοι. Ναι, να μελετηθεί η θρυλική μορφή του χαρισματικού αρχιαληταρά για να αντιληφθεί ο κόσμος τι καθάρματα γεννάει η φύση και τα χρειάζονται οι ανθρώπινες κοινωνίες.

Στις 31 Αυγούστου το 1813 ο Άγγλος περιηγητής Τέρνερ ζήτησε να γίνει δεκτός από τον Αλή. Υπάρχουν καταγραμμένες οι εντυπώσεις του Βρετανού από τη συνάντηση με τον Αλή και αξίζει να χαρακτηριστούν ντοκουμέντο ικανό να φωτίζει αυτόν το απίθανο τύπο. Πριν από 15 μήνες ο Αλή είχε καταλάβει το Αργυρόκαστρο, εκεί τον βρήκε ο Τέρνερ που γράφει:

Από έναν ανηφορικό δρόμο επάνω στο άλογό μου τράβηξα για το σεράγι του πασά. Γύρω μου εργάτες έφτιαχναν οχυρώσεις. Πολύ υψηλοί οι τοίχοι στο κάστρο του Αλή που είναι κτισμένο πάνω σε βράχο, 40 πόδια πιο υψηλό από το βουνό. Πέρασα από πολλούς υπηρέτες μέχρι να φθάσω στην αίθουσα που με περίμενε.

Ευγενέστατος ο πασάς, με κάλεσε να κάτσω δίπλα του. Πλούσια ζωγραφική διακόσμηση στο δωμάτιο. Γέρος ο Αλή, κάπου 60-70 χρονών, αδρά χαρακτηριστικά, λευκή γενειάδα. Παχύς, ντυμένος με ρούχα από αγγλικό κασμήρι. Είχε δίπλα αρκετά τηλεσκόπια και στα πόδια του τρία κιβώτια με τιμαλφή.

Δεν φορούσε το τουρμπάνι ο Αλής, αλλά ένα μικρό κόκκινο βελούδινο σκούφο. Μπροστά του στεκόταν ο κύριος Φορέστης, πρόξενος της Αγγλίας στα Γιάννενα και ο γραμματέας του που εκτελούσε χρέη διερμηνέα. Χαιρέτησα στα ελληνικά τον πασά, αλλά του είπα πως στα ελληνικά δεν είμαι σε θέση να συνομιλήσω μαζί του.

Ο Τέρνερ, όπως γράφει, ευχαρίστησε τον Αλή Πασά για τις διευκολύνσεις που του παρείχε να κινηθεί στην πολύ ωραία του χώρα, με εξαιρετικούς δρόμους και καλά άλογα. «Αν ήξερα ότι θα ταξιδέψετε στην Ήπειρο θα έδινα ειδικές διαταγές...» του είπε διπλωματικά ο Αλή και ευχαρίστησε τον Άγγλο για τις φιλοφρονήσεις του.

Ακόμα ο Αλή είπε στον Τέρνερ: «Σαν το σπίτι σας να θεωρούν την Αλβανία όλοι οι συμπατριώτες σου, ελπίζω να κρατήσει πολλά χρόνια η φιλία των χωρών μας. Οι στενές μου σχέσεις με την Αγγλία άρχισαν όταν ο υπουργός εξωτερικών Κάνιγκ μου έστειλε μια ωραία επιστολή...».

Κάποια στιγμή ο Άγγλος με μεγάλη προσπάθεια συγκρατήθηκε να μη γελάσει, όταν άκουσε τον Αλή Πασά να κατηγορεί για... σκληρότητα τον Ναπολέοντα! «Αυτός ο Βοναπάρτης παραείναι φιλόδοξος, και κάποιος πρέπει να τον μαζέψει, το έχει παραξηλώσει...» είπε ακόμα ο Αλή για τον Γάλλο.

Παρ' ότι ήταν ραμαζάνι στον Άγγλο προσφέρθηκε καφές. Ο δίσκος ήταν καλυμμένος με ύφασμα, να μη φαίνεται ο καφές. Μετά από μισή ώρα έληξε η συνάντηση. Την άλλη μέρα το πρωί, πρώτη Σεπτεμβρίου, στις 9 το πρωί ο Αλή κάλεσε για συντροφιά τον Άγγλο.

«Ο πασάς καθόταν στο παραθύρι και παρακολουθούσε τα βεγγαλικά που έριχναν από το κάστρο. Όργανα έπαιζαν άγρια και ευχάριστη μουσική. Μου πρόσφερε ναργιλέ. Μου είπε ότι αύριο θα έφευγε για την πατρίδα του, το Τεπελένι, και με ήθελε μαζί του».

Διαβάστε ακόμα:

Ο ΓΙΟΣ ΑΝΙΕΛΙ, Ο ΓΙΟΣ ΡΟΚΦΛΕΛΕΡ