ΜΑΣ ΓΕΝΝΗΣΑΝ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΕΡΗΣΗΣ

Σα μαγεμένο το μυαλό μου φτερουγίζει
Η κάθε μου σκέψη πονάει και τριγυρίζει.

Λόγια απλά. Μιλάει ο στόμας της φτωχογειτονιάς, του καφενείου, του λούμπεν προλεταριάτου. Το μπουζούκι, όμως, όλο μαστοριά και γνησιότητα, αποκαλύπτει μια καθαρότητα, μια τρυφερή κρυστάλλινη μελωδία. Και θες, δεν θες στο λέει: Αυτή η μουσική, η ρεμπέτικη, η λαϊκή, η τεκεδίστικη, του τεκέ και της χορτομαστούρας, είναι δικιά σου. Δεν είναι του Ιταλού και του Γάλλου, πολύ περισσότερο του Γερμανού και του Σουηδού.

Μάγκες οι ρεμπέτες, έτσι τους είπαν. Όχι, κυρίες και κύριοι. Η μουσική τους δεν ήταν μαγκιά, ούτε αντρική θα την πω. Όταν το φέρνει η κουβέντα μην αποφεύγουμε τις βαρειές νότες. Ο ρεμπέτης είναι χασικλής. Πότης. Δηλαδή;

Όταν πίνεις ουσίες και φτιάχνεσαι και κλαις τη μοίρα σου είσαι μοιρολάτρης. Ηττοπαθής. Και περιθωριακός. Δεν βγαίνεις στη σέντρα. Παραδίνεσαι, και το μόνο που σε παρηγορεί, που δίνει νόημα στη ζωή σου είναι η κλάψα, το παράπονο.

Ο Δημήτρης Γκόγκος ή Μπαγιαντέρας είναι συνθέτης σημαντικός, λέω εγώ. Έγραψε τραγούδια που και σήμερα τα ακούει αυτί πιτσιρικά και μάλλον θα σκεφθεί “Ρε, αυτό το κομμάτι είναι άγνωστο, αλλά μ' αρέσει...”. Γιατί; Επειδή είναι γιος του πατέρα του και εγγονός του παππού του.

Όπως όλοι οι ρεμπέτες έπαιζαν όργανα, έγραφαν στίχους, συνέθεταν, έτσι και ο Γκόγκος, που πέθανε σα σήμερα 18 Νοεμβρίου το 1985. Τον έβγαλαν “Μπαγιαντέρας” επειδή μ' αυτόν τον τίτλο έγραψε τραγούδι από την ιταλική οπερέτα “Μπαγιαντέρα”. Ο πατέρας του ήταν από τον Πόρο, η μάνα του από την Ύδρα κι αυτός το 22ο και... τελευταίο παιδί της οικογένειας.

Τραγούδια του Μπαγιαντέρα το Σα μαγεμένο το μυαλό μου, το Ζούσα μονάχος χωρίς αγάπη, το Μέσα στης ζωής τα μονοπάτια, το Χατζηκυριάκειο, το Ξεκινάει μια ψαροπούλα, το Θα κλέψω μια μελαχροινή, το Κι αν χωρίσαμε δεν φταίω. Στη σούμα κομμάτια εκατό.

Ο Μπαγιαντέρας πήρε πτυχίο ηλεκτρολόγου, ήταν και παλαιστής, όμως όταν ήταν στη φυλακή πιτσιρικάς ανακάλυψε το μπουζούκι και βρήκε τον εαυτό του. Έγινε ένας κλασικός στο είδος του. Στα 38 του χρόνια από την πείνα, από την αβιταμίνωση, την ώρα που τραγουδάει στο πάλκο, χάνει το φως του.

Αν αξίζει να θυμόμαστε κάποιους που εκφράζουν την Ελλάδα πριν και μετά τον πόλεμο, είναι για να μη ξεχνάμε την εποχή τους. Στέρησης και δυστυχίας χρόνια. Τα πριν από εμάς.