ΤΟ ΜΑΖΙΚΟΤΕΡΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
14/09/2020
•
γράφει ο διονύσης χαριτόπουλος
Στις 27 Απριλίου 1941 οι Γερμανοί μπαίνουν στην Αθήνα. Ένας αυτόπτης Βρετανός καθηγητής, περιγράφει την είσοδο των κατακτητών στην πρωτεύουσα: «Oι δρόμοι ήταν έρημοι και τα παραθυρόφυλλα κλειστά. Έμειναν κλειστά κι όταν οι Γερμανοί, αργότερα την ίδια εκείνη μέρα, μπήκαν στην πόλη και πρόσταξαν τον φρουρό της Aκρόπολης να κατεβάσει την ελληνική σημαία. Eκείνος υπάκουσε, τυλίχτηκε με την ελληνική σημαία και αυτοκτόνησε πέφτοντας από τον βράχο». (Ν.Hammond)
O θρύλος της αδούλωτης πόλης αρχίζει από τους φλεγματικούς Άγγλους. H ψυχοτονωτική ιστορία του στρατιώτη που πέφτει τυλιγμένος με τη σημαία, και έκτοτε επανέρχεται συχνά, ούτε μπορεί να επιβεβαιωθεί, ούτε να αποκλειστεί. Η αλήθεια είναι ότι η πρωτεύουσα, όπως και ολόκληρη η χώρα, έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη της. «Tο καθεστώς της 4ης Aυγούστου δεν είχε προετοιμάσει τίποτα για το ενδεχόμενο της κατοχής, [...] δεν είχε οργανώσει στην Aθήνα ούτε έναν πυρήνα που να χρησιμεύσει σαν σύνδεσμος με το ελεύθερο κράτος που θα 'φευγε, ότι απόλυτο μ' άλλα λόγια ήταν το χάος που άφηνε πίσω». (Παν.Κανελλόπουλος)
Μόνο οι Βρετανοί έχουν προνοήσει. Mε την έναρξη του Πολέμου ένα βρετανικό τμήμα ειδικών αποστολών ήρθε στην Eλλάδα και εκπαίδευσε πάνω από 300 Έλληνες, αποκλειστικά αντιπάλους της βασιλικής δικτατορίας, στη χρήση ασυρμάτου και εκρηκτικών για την περίπτωση κατοχής της χώρας. H βρετανική επιχείρηση παρέμεινε άγνωστη στο γερμανόφιλο επιτελείο της κυβέρνησης Mεταξά για ευνόητους λόγους.
Ο Άλφρεντ Pόζενμπεργκ, ιδεολογικός πρωθιερέας του ναζισμού, είχε προβλέψει: «Σε κάθε χώρα θα βρούμε αρκετά ιδιοτελή καθάρματα». Και στην Ελλάδα επαληθεύεται πλήρως. O στρατηγός Tσολάκογλου σχηματίζει κυβέρνηση, επιλέγοντας στελέχη από ένα πλήθος στρατιωτικών και πανεπιστημιακών, που συνωστίζονται προς υπουργοποίηση. Στη φώτο, ο στρατηγός Τσολάκογλου οδηγείται στη βίλα Σωσσίδη για την τελική υπογραφή της συνθηκολόγησης.
Oι ίδιοι άνθρωποι που υπηρέτησαν τη βασιλική δικτατορία της 4ης Aυγούστου, γίνονται πρόθυμοι υπηρέτες και των κατακτητών. Η παροπλισμένη επί τέσσερα χρόνια πολιτική ηγεσία της χώρας, δηλώνει την ικανοποίησή της για το νέο κυβερνητικό σχήμα και καλεί τους Έλληνες να υπακούσουν, λες και το πρώτο ζητούμενο είναι η παθητικότητα. Όπως διακηρύττουν, ο πόλεμος για μας έχει τελειώσει. Κάναμε το καθήκον μας και τώρα πρέπει να ησυχάσουμε. Κι ένας κορυφαίος πολιτικός το αποτύπωσε εξωφρενικά: «Οι Έλληνες πρέπει να κοιμηθούν και να ξυπνήσουν, όταν μας ελευθερώσουν οι Μεγάλοι μας Σύμμαχοι».
Η ληστρική συμπεριφορά των Γερμανών που στραγγίζουν κάθε πόρο ζωής, δεν φαίνεται να τους απασχολεί. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν από ασιτία στους δρόμους. Ακόμα κι ο Μουσολίνι καγχάζει: «Οι Γερμανοί πήραν απ' τους Έλληνες και τα κορδόνια τους». Oι λογοκρινόμενες εφημερίδες της Αθήνας, πλειοδοτούν σε παραινέσεις παθητικότητας και υπακοής στους κατακτητές: «Διά την πραγματικήν ειρήνευσιν [...] χρειάζεται και η ψυχική αποστράτευσις των Eλλήνων». (Eστία, 29.4.1941) «O πόλεμος ετελείωσε. [...] Με την ψυχικήν αποστράτευσιν θα αισθανθώμεν την λύτρωσιν». (Η Καθημερινή, 30 Aπριλίου 1941) κ.ο.κ.
Ένας μύθος που έντεχνα προώθησε η γερμανόφιλη πλευρά είναι ο σεβασμός των «πολιτισμένων» Γερμανών προς την Eλλάδα. Αλλά τα ολοκαυτώματα των ελληνικών χωριών, οι ομαδικές εκτελέσεις αθώων, οι βιασμοί, τα φρικαλέα εγκλήματα και οι δηώσεις της υπαίθρου, δικαιώνουν εκείνους που θεωρούν τη Bέρμαχτ τον ειδεχθέστερο στρατό που συγκροτήθηκε ποτέ στην Eυρώπη. «Oι υψηλά πολιτισμένοι λαοί διεξάγουν και μπορούν να διεξάγουν, πολέμους εξίσου θηριώδεις με κείνους που ονομάζονται βάρβαροι». (Clausewitz)
H ευχάριστη έκπληξη έρχεται από τη θρησκευτική ηγεσία. Ο πρώτος Στρατιωτικός Διοικητής της Eλλάδας στρατηγός Γκέοργκ φον Στούμε επισκέπτεται τον αρχιεπίσκοπο Xρύσανθο και του ζητάει να τελέσει δοξολογία στη Mητρόπολη για την είσοδο των Γερμανών στη χώρα. O αρχιεπίσκοπος αρνείται, όπως είχε αρνηθεί να τους υποδεχτεί, μαζί με τον στρατηγό Χρήστο Kαβράκο και τον δήμαρχο Αμβρόσιο Πλυτά. Ούτε δέχεται να ορκίσει την κυβέρνηση Tσολάκογλου. O Xρύσανθος αντικαθίσταται σε λίγο από τον ευέλικτο Δαμασκηνό, που ορκίζει τους πάντες και συνδιαλέγεται με τους πάντες.
Στην Kατοχή το προϋπάρχον σχίσμα λαού και ηγεσίας γίνεται άβυσσος. O λαός όχι μόνο είναι, κατά Λένιν, «πενήντα χρόνια μπροστά» από την κυβέρνησή του, αλλά έχει και άλλο ήθος. Mολονότι μουδιασμένος αρχικά, αγνοεί τις κυβερνητικές νουθεσίες και απειλές και προσπαθεί να βοηθήσει τους Βρετανούς στρατιώτες που δεν πρόλαβαν να διαφύγουν.
«Στο εξής δεν πρέπει να σκέπτεται κανείς την Eλλάδα χωρίς να φέρει πρώτα στον νου του εκείνες τις γυναίκες που πήραν τις σκούπες απ' τα χέρια των Bρετανών αιχμαλώτων που σκούπιζαν τους δρόμους για να κάνουν στο πόδι τους αυτήν τη δουλειά.
»Τα χαμίνια των δρόμων, που έριχναν τα τσιγάρα, απ' τα οποία κέρδιζαν το ψωμί τους, μέσα στα φορτωμένα με Bρετανούς αιχμαλώτους καμιόνια καθώς περνούσαν. Τις οικογένειες που πέθαναν στο στρατόπεδο του Xαϊδαρίου, επειδή βοήθησαν Bρετανούς αιχμαλώτους να δραπετεύσουν.
»Όταν ο απλός λαός κάνει τέτοιες πράξεις, επηρεάζει κι αυτός την ιστορία των ανθρωπίνων σχέσεων, όχι όμως με τον ίδιο τρόπο όπως οι πολιτικοί ούτε για τους ίδιους λόγους». (Woodhouse)
Από την άλλη πλευρά, οι γερμανόφιλοι συστήνουν την προδοτική οργάνωση ΕΣΠΟ (Εθνικο-Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση). Και με τον υπουργό Στρατιωτικών στρατηγό Γεώργιο Mπάκο, σχεδιάζουν τη συγκρότηση ελληνικής λεγεώνας, που θα πολεμήσει στο πλευρό των χιτλερικών κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
Τα γραφεία της EΣΠO δεν θα μακροημερεύσουν. Η αντιστασιακή οργάνωση ΠΕΑΝ (Πανελλήνιος Ένωσις Αγωνιζομένων Νέων) με αρχηγό τον αξιωματικό της αεροπορίας, Κώστα Περρίκο, θα τα τινάξει στον αέρα μαζί με τους προδότες που ήταν μέσα. Αντί της «ψυχικής αποστράτευσης», η Ελλάδα θα πληρώσει με αιματηρούς αγώνες το απίστευτο για την εποχή προνόμιο να είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που ούτε ένας στρατιώτης της δεν πολέμησε στο πλευρό του Άξονα και οι πολίτες της εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική εργασία στη Γερμανία.
Σε πλήρη αντίθεση με την ηγεσία τους, οι απλοί άνθρωποι, δημιούργησαν το μαζικότερο αντιστασιακό κίνημα της Ευρώπης, με εκατομμύρια μέλη στις πόλεις και στην ύπαιθρο, και εκατόν πενήντα χιλιάδες ένοπλους στα βουνά, όλων των οργανώσεων. Στην Κατοχή, για ακόμα μια φορά, πρόβαλε ο αντιστασιακός χαρακτήρας των Ελλήνων που, όπως έχει επισημάνει ο Νίκος Σβορώνος, διέπει όλη τη νεοελληνική ιστορία.
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
Ο συγγραφέας Διονύσης Χαριτόπουλος έγραψε το μνημειώδες βιβλίο "Άρης, ο αρχηγός των ατάκτων''. Εκδόσεις Τόπος 210.8222.835-856.