ΜΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΙ ΟΣΟΥΣ ΜΑΣ ΤΗΝ ΛΕΝΕ

Τι είναι ο Άνθρωπος. Μας έφτιαξε ο Θεός, έτσι λένε από τη θρησκεία. Σύμφωνοι. Τι είναι αυτό που έφτιαξε ο Θεός και γιατί αυτόν, τον Άνθρωπο κι όχι τον Θεό, δεν τον κάνουν ζάφτι όλες οι θρησκείες, κι όσες ακόμα παίζουν μπάλα κι εκείνες που κρέμασαν τα παπούτσια τους και έθαψαν τα άγια των αγίων τους.

Άτομο βαθειά θρησκευόμενο ο Γάλλος Μπλεζ Πασκάλ. Από πιτσιρίκι επέδειξε μια οικειότητα με τα μαθηματικά και τη φυσική, με της φύσης τα καμώματα, όμως στην πορεία της ζωής του ένοιωσε την ανάγκη να ασχοληθεί με τη φιλοσοφία και τη θεολογία. Και άρχισε να γράφει τις σκέψεις του...

...Τι είναι ο Άνθρωπος; Θανάσιμο μίσος για την αλήθεια. Αυτό είναι. Μισούμε την αλήθεια κι αυτούς που μας τη λένε. Ποθούμε την κολακεία. Μας αρέσει να ξελογιαζόμαστε. Κανένας δεν μιλάει μπροστά μας για εμάς όπως μιλάει πίσω από την πλάτη μας.

Δεν πρόλαβε να γράψει όσα ήθελε ο Μπλέζ Πασκάλ. Γεννήθηκε Ιούνιο του 1623, μεγάλωσε ορφανός από μάνα και πέθανε το 1662, στα 39 του, σα σήμερα 19 Αυγούστο, ο φιλάσθενος γιος δικαστικού και μαθηματικού. Τον κέρδισε, τελικά, η μελέτη των υδάτων, γενικά των υγρών στοιχείων. Μέσα στις εφευρέσεις του η υδραυλική αντλία, η μονάδα πίεσης του ύδατος έχει το όνομα του.

Συνήθως παραδίνεται κάποιος στη φιλοσοφία από την ανάγκη να καταγράψει την προσωπική του ηθική, αλλά και διότι διαφωνεί με σχολές σκέψης κυρίαρχες στην εποχή του. Ο Πασκάλ, πριν ακόμα φθάσει σε πνευματικό αδιέξοδο, υποθέτω εγώ, αντέδρασε με τα γραπτά του στον Καρτέσιο ο οποίος αναφερόταν στο χάος, στην άπειρη απόσταση ανάμεσα στον Θεό και τον Άνθρωπο, και ότι το κενό γεφυρώνεται μέσω της Θείας Χάρης. Όχι, δεν συμβαίνει αυτό, υποστηρίζει ο Πασκάλ και μιλάει για το ποιο είναι το Ύψιστο Αγαθό, άλλο κεφάλαιο αυτό, στο οποίο θα το επεξεργαστεί ο αποδυτηριάκιας μετά από 173 χρόνια.

Στην εποχή του Μπεζ Πασκάλ, τέσσερις αιώνες πριν, έπεφτε πολύ ψάξιμο από διανοούμενους σπουδαίους, αλλά και γελοίους. Κάποιους που πράγματι κάτι είχαν να πουν, κι άλλους που άξιζαν μπουγέλωμα. Σου λέω ότι στην καρδιά της Ευρώπης, στο Παρίσι, έπεφτε ο στοχασμός και έπαιζε η μόδα να προσκυνήσουμε το παλιό, το καταξιωμένο, όπως και να το αμφισβητήσουμε. Ο Μπέζ Πασκάλ βρέθηκε στον κύκλο του Μαρέν Μερσαίν, ενός θεολόγου και μαθηματικού, σχολή φιλοσοφική της εποχής με θαυμαστές και επικριτές. Κάποια στιγμή αξίζει τον κόπο να τον πλησιάσουμε.

Γράφω για τον Πασκάλ, διότι ζει ακόμα πνευματικά, με την έννοια ότι τα προσωπικά του αγγίγματα και πλησιάσματα στον Θεό και τον Άνθρωπο προκαλούν ακόμα την προσοχή. Και λειτουργούν χρηστικά ως ερεθίσματα για όποιον διανοούμενο ψάχνεται να ξύσει τη μπογιά, να προχωρήσει πιο βαθειά.

Ο επιστήμων, ο φυσικός Πασκάλ απέδειξε την ύπαρξη του κενού. Το κενό έχει τη δική του παρουσία, σε πείσμα της αντίθετης θέσης που επικρατούσε στην αρχαιότητα. Προβληματίστηκε επίσης στη θεωρία των πιθανοτήτων, ίσως θεωρηθεί ο πρόδρομος της πληροφορικής. Είχε κατασκευάσει αρκετά μοντέλα ενός «υπολογιστή», «Πασκαλίνο» τον αποκαλούσαν, και με βάση τους οδοντωτούς τροχούς, το 1642, επινόησε την πρώτη υπολογιστική μηχανή, για αριθμητικές πράξεις, προσθέσεις, αφαιρέσεις (φώτο).

«Με τρομάζει η αιώνια σιωπή του άπειρου διαστήματος» έγραψε ο επιστήμων. Η προσοχή μας και στον φιλόσοφο Μπλεζ Πασκάλ. «Τι είναι ο άνθρωπος μέσα στο άπειρο; Πόσα βασίλεια μας αγνοούν. Η γη, αυτό το άστρο, είναι μια κουκίδα απειροελάχιστη στο παγκόσμιο στερέωμα. Ας δούμε τη φύση, το ολόλαμπρο φως, το αιώνιο λύχνο που φωτίζει το σύμπαν. Μην κρίνουμε τη φύση σύμφωνα με τον εαυτό μας, αλλά σύμφωνα με την ίδια... ».

Διαβαστε ακομα:

YOU TALKIN' TO ME;