Η ευθραυστη συμμαχια Ιρακ - Τουρκιας, ελεω Κουρδων αυτονομιστων

γράφει ο κώστας μπετινάκης

Η Τουρκία δεν κρύβει την ικανοποίησή της για την ανακατάληψη του Κιρκούκ από τον ιρακινό στρατό. Το ζήτημα παραμένει αν η Άγκυρα και η Βαγδάτη κατορθώσουν να συμφωνήσουν στο μελλοντικό καθεστώς της πόλης.

Πριν έναν χρόνο ο Ερντογάν είχε εξαγριωθεί με την άρνηση της Βαγδάτης να συμμετάσχουν και τουρκικές δυνάμεις στην απελευθέρωση της Μοσούλης.

Το κουρδικό δημοψήφισμα όμως άλλαξε τα πάντα και οδήγησε στη συμμαχία Ιράκ - Τουρκίας, εναντίον των αυτονομιστών Κούρδων του βόρειου Ιράκ.

Τα πρόσφατα γεγονότα γύρω από την πετρελαιοφόρο περιοχή αλλά και η προώθηση τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στο συριακό έδαφος, αποδεικνύουν πόσο ασαφής είναι η εικόνα που τείνει να διαμορφωθεί στη Μέση ανατολή.

Η Ράκα ερειπωμένη από τους βομβαρδισμούς

Οι αντικαθεστωτικοί αντάρτες των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων SDF, συμμαχίας μεταξύ Κούρδων και Αράβων που υποστηρίζεται από τις δυνάμεις των ΗΠΑ, κατέλαβαν τη Ράκα, εκδιώκοντας τους τζιχαντιστές.

Εκείνο που ανησυχεί ιδιαίτερα την Τουρκία, είναι μήπως η Ράκα, τελικώς παραδοθεί στους Κούρδους, για να καταστεί είναι μέλος της αυτόνομης κουρδικής Ροζάβα. Ο κύριός τους φόβος είναι μην επαναληφθεί ό,τι συνέβη και με τους Κούρδους του βόρειου Ιράκ.

Και όλα αυτά επειδή η ένοπλη ομάδα των Κούρδων των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων θεωρείται αδελφική οργάνωση με το PKK. Η Άγκυρα έχει κηρύξει πόλεμο στο Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK), στη διαμάχη που συνεχίζεται (2016-2017) και που έχει ήδη κοστίσει περισσότερους από 1.700 νεκρούς.

Ο φθοροποιός πόλεμος των τελευταίων 33 χρόνων του ΡΚΚ για ανεξαρτησία των Κούρδων από την Τουρκία έχει συνολικά στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 40.000 ανθρώπους.

Η επίσημη αντίδραση της Τουρκίας είναι η ικανοποίηση για την ανακατάληψη του Κιρκούκ από τον ιρακινό στρατό αλλά και επειδή δεκάδες χιλιάδες Κούρδοι που είχαν εγκατασταθεί εκεί, μετά την αμερικανική κατάληψη του Ιράκ το 2003, εγκατέλειψαν την πόλη καθώς εισέρχονταν οι ιρακινές δυνάμεις.
Για την Άγκυρα η επανεγκατάσταση των Κούρδων στο Κιρκούκ είχε στόχο να αλλοιωθεί τεχνικά η δημογραφική κατάσταση της πόλης, που ιστορικά ανήκε στους Τουρκμένιους.

«Εδώ και χρόνια έχουν γίνει απόπειρες να αλλάξει η δημογραφική σύσταση του πληθυσμού στο Κιρκούκ με de facto καταστάσεις. Αποτελεί θετική εξέλιξη ότι η κεντρική κυβέρνηση του Ιράκ ανακατέλαβε τον έλεγχο της πόλης», δήλωσε στην τουρκική Εθνοσυνέλευση ο Τούρκος πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ.

Πάντως, ήδη σημειώνονται κάποιες σκιές στις τουρκο-ιρακινές σχέσεις. Ήδη ακυρώθηκε η επίσκεψη Γιλντιρίμ στη Βαγδάτη, που επρόκειτο να γίνει αυτήν την εβδομάδα, για να εξεταστούν τα μέτρα που θα λάμβαναν από κοινού οι δύο χώρες εναντίον των Κούρδων του Ιράκ. Σύμφωνα με την Cumhuriyet, η επίσκεψη αναβλήθηκε λόγω του ιρακινού αιτήματος να αποσυρθούν επιτέλους τα τουρκικά στρατεύματα από την ιρακινή πόλη Bashiqa, κοντά στη Μοσούλη.
Οι 2.000 Τούρκοι στρατιώτες είχαν σταλεί στην περιοχή μετά από αίτημα του Κούρδου ηγέτη Μασούτ Μπαρζάνι, για να εκπαιδεύσουν τους Κούρδους Πεσμεργκά, στην προσπάθειά τους να ανακαταλάβουν τη Μοσούλη από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Χαλιφάτου.

Τούρκοι επίσημοι έχουν ενημερώσει τη Βαγδάτη ότι η αποχώρηση των Τούρκων στρατιωτών «δεν είναι στις προτεραιότητες του παρόντος», έγραψε η Cumhuriyet.

Το άμεσο μέλλον θα δείξει πάντως, πόσο θα επηρεάσει τις σχέσεις Άγκυρας –Βαγδάτης, το γεγονός ότι στην κατάληψη του Κιρκούκ συμμετείχαν και σιιτικές δυνάμεις υποστηριζόμενες από το Ιράν και αν πρόκειται και αυτοί να μοιραστούν την διακυβέρνηση της πόλης, που τόσο επιθυμεί και η Τουρκία.

Στην Τουρκία το ακροδεξιό Εθνικιστικό Κόμμα (MHP) που συνεργάζεται στενά με το κυβερνών κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), θεωρεί δικαιωματικά το Κιρκούκ τουρκική πόλη, από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Οι εξελίξεις στο Ιράκ δεν είναι ανεξάρτητες από όσα συμβαίνουν στη Συρία, όπου οι Σύροι Κούρδοι κερδίζουν συνεχώς έδαφος με αμερικάνικη αλλά και ρωσική υποστήριξη.

Ήδη η κατεστραμμένη και έρημη Ράκα βλέπει αβέβαιο το μέλλον. Οι ΗΠΑ και οι αντικαθεστωτικοί αντάρτες έχουν ανακοινώσει πως θα παραχωρήσουν την εξουσία της πόλης σε «τοπική διοίκηση»,

το σχήμα της οποίας παραμένει ασαφές, όπως και η πολιτική και εθνική δομή αυτής της διοίκησης.