Η ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΖΩΗ ΦΙΡΜΑΡΑΣ ΠΡΟΠΟΛΕΜΙΚΗΣ

Ρόζα Εσκενάζυ. Μεγάλο όνομα. Μεγάλη και άγνωστη η ιστορία της Εβραίας που γεννήθηκε στην Τουρκία, ξεκίνησε το τραγούδι στην Οθωμανική Θεσσαλονίκη κι έγινε φιρμάρα στην Αθήνα του μεσοπολέμου. Μια γυναίκα με παρελθόν σκοτεινό, όχι και πονηρό απαραίτητα. Κανείς δεν έμαθε πότε ακριβώς γεννήθηκε, ίσως το 1895, σε ποια πόλη, και ποια ήταν η σχέση της με τους Γερμανούς κατακτητές.

Ένας από τους εραστές της ήταν αξιωματικός ναζί και ήταν επόμενο να φυλάγεται και απ’ αυτόν διότι ήταν Εβραία. Απ’ όλους τους άνδρες που γνώρισε, της ζωής της ο μοναδικός ήταν ένας χωροφύλακας 26 χρόνια μικρότερος της. Τραγουδούσε στην Πάτρα, εκεί υπηρετούσε εκείνος, ξεκίνησαν σχέση το 1949 και την τελείωσαν μετά από 30 χρόνια, όταν η Ρόζα πέθανε. ''Ο μπασκίνας μου'', έλεγε για τον μονάκριβο σύντροφο της.

Του παραδοσιακού τραγουδιού, με στοιχεία από Σμύρνη, η ρεμπέτισσα Σάρα Σκινάζι. Βαρειά κομμάτια, χασικλήδικα, για τον κόσμο του περιθώριου. Ξεκίνησε σα χορευτρια από ταβέρνα της Ξάνθης και έγινε Ρόζα Εσκενάζυ, Ελληνίδα και χριστιανή. Γράμματα έμαθε από μια γειτόνισσα της στη Θεσσαλονίκη. Στη πόλη που ερωτεύτηκε έναν πλούσιο και χωρίς να παντρευτεί έκανε μαζί του ένα γιο. Λένε πως με άλλον άνδρα γέννησε και μια κόρη.