Ο ΜΩΑΜΕΘ ΠΗΓΕ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ, ΔΕΝ ΛΕΕΙ ΨΕΜΑΤΑ

Χίλιες πένες μέχρι σήμερα προσπάθησαν να εξηγήσουν πως στο διάολο μπορούσε να είναι τόσο ακριβής στην ανατομία ταυτόχρονα των πιο καθαρών μα και των πιο μαύρων ψυχών. Πως γινόταν να φτάνει στο ακρότατο όριο του κάθε συναισθήματος και να ξεγυμνώσει με τέτοια άνεση την οποιαδήποτε αληθοφάνεια.

Στην «Σπιτονοικοκυρά» εξομολογείται η Κατερίνα στον ερωτευμένο Ορντίνοφ το αρρωστημένο πάθος της για τον ελεεινό Μιούριν: «Εκείνο που με πικραίνει και μου σπαράζει την καρδιά, είναι ότι είμαι η σκλάβα του η στιγματισμένη, κι ότι εγώ η ξεδιάντροπη αγαπώ την ντροπή μου, ότι η καρδιά μου ευχαριστιέται με το να θυμάται τον πόνο της, σαν αυτό να της δίνει χαρά και ευτυχία. Αυτός ακριβώς είναι ο καημός μου: ότι δεν μπορώ να νιώσω καθόλου οργή για την προσβολή που μου έχει κάνει».

Όχι κύριοι, αυτό δεν είναι συγγραφική φαντασία. Αυτό είναι αποκύημα κάποιου παραληρήματος, ενός ιλίγγου που τον έχεις ζήσει.

Η πιο ενδιαφέρουσα και ίσως η πιο «λογική» εξήγηση είναι η αρρώστια του. Όχι ο τζόγος. Που οπωσδήποτε έπαιξε σημαντικό ρόλο. Μιλάω για την επιληψία. Κάποτε ο ίδιος είπε: «Άνθρωποι υγιείς! Ούτε καν μπορείτε να φανταστείτε τι γλυκύτατο αίσθημα πλημμυρίζει έναν επιληπτικό, ένα δευτερόλεπτο πριν του έρθει η κρίση. Μέσα στο Κοράνιο ο Μωάμεθ διηγείται πως πήγε στον Παράδεισο για λίγο, δηλαδή για όση ώρα χρειάζεται για ν’ αδειάσει το νερό απ’ το αναποδογυρισμένο του σταμνί – κι όλοι οι τρελοσοφοί διατείνονται πως ήταν ψεύτης και κατεργάρης. Κι όμως, δεν έχουν δίκιο. Ο Μωάμεθ δεν λέει ψέματα – χωρίς άλλο πήγε στον Παράδεισο, όσο διαρκούσε μία κρίση επιληψίας, αρρώστια που την είχε κι αυτός, όπως κι εγώ. Δεν ξέρω αν αυτή η απολαυστική στιγμή διαρκεί πολλές ώρες, αλλά πιστέψτε με, δεν θα την αντάλλασσα ούτε θα την παραχωρούσα ποτέ, για όλες τις στιγμές της ζωής».

Ο Μερεζκόφσκι έγραψε ότι ο Ντοστογιέφσκι χρωστά στην αρρώστια του όσα ο Τολστόι στην υγεία του. Τον «Ηλίθιο» πρίγκιπα Μίσκιν οπωσδήποτε θα τον εμπνεύστηκε σε κάποιο «ταξίδι» του. Στους «Δαιμονισμένους» μετά από μία παρατεταμένη κρίση χάνει τελείως τον ειρμό και την συνέχεια του έργου, το οποίο κατά τρόπο ακατανόητο ανασυνθέτει από την αρχή. Ο Τσβάιχ έγραψε ότι ο Ντοστογιέφσκι κυριαρχεί πάνω στην αρρώστια του μελετώντας την. Ο συνεχής κίνδυνος που τον απειλούσε έγινε το βαθύτερο μυστικό της τέχνης του.

Όποια κι ήταν η πηγή της έμπνευσης, όποιο και ήταν το μυστικό, μπορούμε πια μόνο το εικάσουμε. Δεν θα το μάθουμε ποτέ. Εκείνο που σίγουρα ξέρουμε είναι ότι ο άνθρωπος είχε κάρτα ελευθέρας και απεριορίστων διαδρομών από τη γη στην κόλαση με επιστροφή. Για να μας περιγράφει τι είδε εκεί. Ένας άνθρωπος παράφορος, αληθινά Δαιμονισμένος.

Διαβαστε ακομα:

ΟΙ ΧΟΥΛΙΓΚΑΝΟΙ ΤΟ ΧΑΒΑ ΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΟΝ... ΑΛΕΞΗ