ΤΟ ΣΩΣΤΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΡΧΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΗΔΕΝ...

 

Μου έκαναν μία πολύ τιμητική πρόσκληση να λάβω μέρος σε μία συζήτηση μεταξύ  αξιόλογων ειδικών. Όταν παρατήρησα ότι εγώ δεν είμαι ειδικός, μου απάντησαν «μα γι’ αυτό το λόγο σας θέλουμε. Να εκπροσωπήσετε τον υγιή μέσο εγκέφαλο  όταν οι ειδικοί χάνονται στα μονοπάτια της ειδικότητάς τους».

Τελικά δεν δέχθηκα, αλλά έμεινα με την απορία. Σε μία εποχή όπου η εξειδίκευση θριαμβεύει (οι Αμερικανοί έχουν έναν ορισμό του ειδικού: «Ένας άνθρωπος που ξέρει όλο και περισσότερα επάνω σε όλο και λιγότερα, μέχρις ότου φτάνει να γνωρίζει τα πάντα για το τίποτα») σε μία εποχή όπου όποιος έχει ένα κινητό με σύνδεση στο Ιντερνέτ μπορεί να μπει σε όλες τις εγκυκλοπαίδειες και τα συγγράμματα και να γίνει «ειδικός»… Υπάρχει χώρος και για τον απλά σκεπτόμενο άνθρωπο;

Πόσο τον βοηθάει να μαθαίνει από διάφορες πηγές και να καταλήγει σε συμπεράσματα; Και πόσο επικίνδυνο είναι αυτό σε τομείς όπως η υγεία; Η γυναίκα μου είναι γιατρός και μου μιλάει πάντα γι αυτούς που την επισκέπτονται «διαβασμένοι και μελετημένοι» – μόνο και μόνο για να πάρουν μία επιβεβαίωση αυτών που ήδη γνωρίζουν. Αλλά όσο  σωστά διαβασμένοι κι αν είναι, τις παρενέργειες, τους συνδυασμούς, τις επιπλοκές, δεν μπορούν να τις ξέρουν. Και βέβαια αν έχουν διαβάσει λάθος κείμενα ή ακολουθούν εσφαλμένες πρακτικές, δεν έχεις μόνο τον κόπο να τους δείξεις το σωστό - αλλά πρέπει προηγουμένως να τους αποδείξεις το λάθος…

Δυστυχώς η απορία είναι περιττή – ο άνθρωπος που θέλει να ενημερωθεί και να μάθει, θα το κάνει χωρίς να μας ρωτήσει.

Κάποτε οι φιλόσοφοι παίζαν ένα ρόλο διαιτητού σε τέτοιες διαμάχες. Δεν το κρύβω πως αυτός ήταν ο λόγος που σπούδασα φιλοσοφία – για να βάλω σε τάξη το μυαλό μου. Ο φιλόσοφος έχει ένα πλεονέκτημα απέναντι στο «ειδικό». Είναι ο γνώστης της μεθόδου. Δεν είναι δυνατόν να γνωρίζει όλα τα συμπεράσματα – αλλά μπορεί να ελέγξει την διαδρομή προς την γνώση και να αποφανθεί για την εγκυρότητά της. Ακόμα και σήμερα, μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα τον γνώσεων, ισχύει ο Καρτεσιανός «Λόγος περί της μεθόδου».

Από τον καιρό του Καρτέσιου, αλλά πολύ περισσότερο τον 19ο και 20ο αιώνα, η φιλοσοφία έγινε μεθοδολογία. Η τεράστια πρόοδος της επιστήμης άλλαξε την εικόνα της γνώσης. Ο Καρτέσιος ξεκίνησε με τον «Λόγο περί της Μεθόδου» αλλά οι διάδοχοί του ξεκαθάρισαν εντελώς τα πράγματα. Η φιλοσοφία έπαψε να είναι η αναζήτηση της γνώσης του Απόλυτου, η Μεταφυσική άφησε αυτό το ρόλο στην θρησκεία – όπως και την Ηθική. Αλλά ως προς την μέθοδο της γνώσης, ότι ξεκίνησε ο Καρτέσιος τον 16ο αιώνα το ολοκλήρωσε ο Πόπερ τον 20ο.

Έτσι λοιπόν η φιλοσοφία ξαναβρήκε τον δικό της σημαντικό δρόμο. Και πλέον η Μεθοδολογία διδάσκεται σε όλα τα Πανεπιστήμια σαν ρυθμιστική των άλλων επιστημών. Το άλλο της όνομα έγινε «Επιστημολογία». Είναι η επιστήμη των επιστημών.

Είμαι ευτυχής που σπούδασα φιλοσοφία. Σε κάθε πρόβλημα, σε κάθε θέμα, το να αρχίσεις από το μηδέν είναι το σωστό. Θυμάμαι τον καθηγητή μου τον SchillingMε ρώτησε κάτι για ένα πρόβλημα. Άρχισα να του αραδιάζω τι είχαν πει γι αυτό διάφοροι φιλόσοφοι. «Μα αυτά τα ξέρουμε από την ιστορία της φιλοσοφίας. Εσείς, έχετε κάτι να πείτε;» 

Διαβαστε ακομα:

ΑΓΝΩΣΤΟ ΚΟΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟ ΕΜΠΝΕΥΣΤΗΚΕ ΤΟΝ ΦΡΑΝΚΕΝΣΤΑΙΝ