ΣΤΙΣ ΣΥΜΠΛΗΓΑΔΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ

Παλεύει την κατάθλιψη ο Μαραντόνα, είπε ο γιατρός του. Μπορεί και να ’ναι έτσι. Μπορεί και να το ελέγχει το πράμα η μεγαλύτερη μούρη σήμερα της μπάλας. Αυτός είναι, ο Αρμάντο Ντιέγκο Μαραντόνα, ο μόνος που αμφισβητεί το στέμμα της Ιστορίας από τον Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο ή, αλλοιώς όπως τον ξέρει όλη η γη ως Πελέ. Κι επειδή ο Αργεντινός είναι ακόμα σε δράση, ως προπονητής σήμερα, και επίσης βέβαια επειδή είναι αυτός που είναι, στα 50 του παραμένει ένας αντάρτης, ένας αντικαθεστωτικός γενικώς και αορίστως. Απεναντίας, για τον Πελέ έχει περάσει παγκοσμίως η εικόνα ότι λαμογιάρει με την εξουσία, έχει αποδεχθεί το κατεστημένο, είναι συνεργάσιμος και έναντι κάποιου τιμήματος προσφέρει στον οποιονδήποτε πολιτικό, ποδοσφαιρικό παράγοντα, την αβάντα, την ευλογία, τον καλό λόγο. Άλλο είναι το θέμα μας.

Είναι ο Μαραντόνα, ο ζωντανός θεός της μπάλας, το σύμπαν τον γουστάρει ή τον έχει για φτύσιμο. Όπως και να ‘χει δεν περνάει απαρατήρητος, ο κόσμος τον κουσουμάρει και δεν θέλει να χάνει τίποτα απ’ όσα δείχνει η κάμερα, είτε όταν παίρνει εκφράσεις κινηματογραφικές, είτε όταν κάνει τα γνωστά καραγκιοζιλίκια του. Και μ΄ αυτόν στον πάγκο η Αργεντινή τρώει τέσσερα γκολ από την Γερμανία. Γάμα τα, η δουλειά. Πας για την κούπα και η χώρα που περισσότερο από κάθε άλλη θέλεις να της ξεσκίσεις τα κατσαπουτσάλευρα, είναι εκείνη που ανοίγει τον πάτο σου. Και σε τελειώνει στο μουντιάλ της Αφρικής.

Ποια κατάθλιψη; Και ποια μελαγχολία; Το παλληκάρι είχε μπει στην κόλαση των ναρκωτικών και, όπως ισχυρίζεται ο ίδιος, επέστρεψε και στέκεται μακριά από κάθε ουσία. Μετά, λοιπόν, από το στραπάτσο, περισσότερο το προσωπικό κι όχι γενικά της εθνικής Αργεντινής, το πιθανότερο για να μην πεις το βέβαιο, ήταν ο Μαραντόνα να ξανακυλήσει. Γι’ αυτό ο γιατρός του είπε ότι δεν έπεσε πάλι στα ναρκωτικά, ούτε γλύστρησε στα αλκοόλ, μόνον ότι αντιστέκεται στην κατάθλιψη.

Καταραμένο πράμα η κατάθλιψη, που αν βρει τρύπα μέσα σου θα στη χωθεί οπωσδήποτε. Όλοι οι άνθρωποι είναι ίδιοι σωματικά αλλά και εσωτερικά, δηλαδή κυκλοφορούν με τον ίδιο μηχανισμό που επηρεάζει τη ψυχολογική τους κατάσταση. Άλλο, βέβαια, ότι ένας γράφει στα παπάρια του την απόλυσή του από τη δουλειά και κάποιος άλλος φθάνει στο χείλος της αυτοκτονίας. Είναι ποιος είσαι. Ακριβώς. Σε παρατάει η γκόμενα και πας για άλλες τύπισσες. Δεν αντιδρούν έτσι όλοι. Κάποιοι δεν μιλιούνται. Δεν έχουν κέφι για τη ζωή. Πέφτουν στη μαύρη απελπισία. Τι έγινε, ρε μαλάκα, του λες, δεν τρέχει τίποτα, σιγά το τεφαρίκι.

Εγώ κατανοώ τον Μαραντόνα. Άσχετο αν κάποιοι τον συμπαθούν ή όχι. Δεν είναι αυτή η κουβέντα μας. Αυτός που έχει ένα ελάττωμα, μια αδυναμία, είτε αυτό είναι τζόγος, είτε τσιγάρο, για να μπει στη διαδικασία να αποστασιοποιηθεί και να ξεκόψει εντελώς από τον κακό εθισμό, θα πρέπει να γνωρίζει που πατάει στο δρόμο της απομάκρυνσης. Ακαδημαϊκά μιλάμε τώρα. Επιστημονικά.

Πού πας, κύριε Μαραντόνα, όταν λες ότι έχει καθαρίσει πια με τα ναρκωτικά; Γίνεσαι προπονητής της εθνικής Αργεντινής κι όχι του Αφγανιστάν και του Εκουαντόρ. Τι σημαίνει αυτό; Πώς κινδυνεύεις να «επανέλθεις», επειδή είσαι παιδί του λαού, επειδή είσαι γκαούτσος μέχρι θάνατο και νοιώθεις ότι η πατρίδα περιμένει από εσένα να την οδηγήσεις στο θρίαμβο. Διότι είσαι ο Μαραντόνα, ο θεός, ο ισόθεος, ο ημίθεος. Και σε κάνει μια βλήτα η κωλογερμανία. Πώς να το αντέξεις, αυτό;

Τα ‘θελε ο κώλος του, όμως. Ο θερμόαιμος, ο συναισθηματικός, ο εκρηκτικός, ο εξωστρεφής, ο γεμάτος ενθουσιασμό και ελπίδα Μαραντόνα, αφού πήρε το παιχνίδι επάνω του, τον πέταξαν σαν άδειο σακί από την Αφρική. Πιο μάγκας, πιο υπολογιστής ο Πελέ, όπως η άλλη η πουτάνα ο Μπεκενμπάουερ, που κρατιέται έξω από τις καυτές ευθύνες. Είμαι στο παιχνίδι, παίζω μπάλα ακόμα, όμως ως αυτοκράτωρ, σου λέει ο ωραίος Φρανς, όχι μπροστάρης στο μέτωπο.

Έχει προηγούμενο ο Μαραντόνα (φώτο, με τον προηγούμενο μεγαλομέτοχο της ΠΑΕ Ολυμπιακός Σωκράτη Κόκκαλη). Έχει ξανακυλήσει. Κι αν την ξαναπατήσει, που επαναλαμβάνω είναι εύκολο, πανεύκολο, τότε δύσκολα θα επανέλθει. Κάποια πράγματα είναι υπεράνω της προσωπικής βούλησης. Ας αφήσουμε τις χοντρομαλακίες ότι αν έχει σιδερένια θέληση, τότε θα το πολεμήσει το κακό. Και που θα την βρουν όλοι τη σιδερένια θέληση, θα την αγοράσουν από το φαρμακείο ή θα τους τη βάλει στην κωλότσεπη ο ψυχίατρος; Μιλάμε τώρα για την τέταρτη αιτία θανάτου στον ανεπτυγμένο κόσμο, την κατάθλιψη, και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, όχι μόνον των γιατρών, πιθανόν να εξελιχθεί στο άμεσο μέλλον στη Νο 2 αιτία. Με λίγα λόγια δεν αντιμετωπίζονται αποφασιστικά κάποια πράγματα ζόρικα. Όπως αυτό που απειλεί τον πελάτη του, κατά τον γιατρό του Μαραντόνα.

Μην πέσει ο καθένας στις συμπληγάδες της κατάθλιψης. Την πούτσισε. Θα γίνει μπαλάκι σε ψυχαναλυτές, σε ψυχολόγους, σε νευρολόγους, σε διάφορους ειδικούς που πιθανότατα, και με την συμβολή του ίδιου του ασθενούς οπωσδήποτε, είναι σε θέση να τον βοηθήσουν να επανακτήσει την ψυχική του υγεία. Την ισορροπία, την αρμονία της ψυχής του. Λόγια. Λέξεις. Ποια ψυχή; Δεν υπάρχει καμιά ψυχή. Κι αν υπάρχει μπορώ να την πιάσω; Μιλάμε σοβαρά. Τον πέος μου τον πιάνω, το χέρι μου, τα μαλλιά μου, τα νύχια μου. Ξέρω ότι έχω μάτια, αυτιά, πνεύμονες, άντερα, καρδιά. Άρα, το καταλαβαίνω να μου πεις να πάω στον καρδιολόγο ή στον οδοντίατρο. Ποια ψυχή θα μου φτιάξει ο ψυχοέτσι;

Του βγήκε η ψυχή, σου λένε. Και που πήγε η ψυχή; Το ‘σκασε μόνη της ή την έδιωξε από μέσα του ο φουκαράς; Να σοβαρευτούμε. Να μιλήσουμε επιστημονικά. Δεν υπάρχει ψυχή, λοιπόν. Δεν είναι κάτι χειροπιαστό, είναι κάτι που το εφεύρανε για να δικαιολογούμε ό,τι μας συμβαίνει συναισθηματικά μέσα μας. Χαίρομαι. Στεναχωριέμαι. Ανάλογα δουλεύει ο εγκέφαλος κι εγώ νοιώθω έτσι ή αλλοιώς. Και σου λένε έχει ψυχολογικά προβλήματα, σα να λένε έχει δερματικά ή στομαχικά προβλήματα. Τέλος πάντων, πάμε παρακάτω.

Η ζωή σου αλλάζει. Πώς θα το αντιμετωπίσει; Δυο έχουν την ίδια περίπου οικονομική κατάσταση, και την ίδια οικογενειακή κατάσταση, την ίδια περίπου ηλικία, και όπως είπαμε ξαφνικά σχεδόν, η ζωή αρχίζει να τους τα λέει αλλοιώς. Δηλαδή; Αυτά που ξέρατε, ξεχάστε τα. Το εισόδημά σας θα μειωθεί. Θα είστε υποχρεωμένος να πουλήσετε το αυτοκίνητό σας, ίσως κι ένα κτήμα που το είχατε ξεχάσει, διαφορετικά δεν θα τα φέρνετε βόλτα. Πιθανόν να χρειαστεί να αλλάξετε σπίτι, να πάτε σε μικρότερο, όπως και να μειώσετε τα έξοδά σας, απαραίτητα κι όχι. Είπαμε. Η οικονομική κρίση, και δεν μιλάμε για σενάρια, ούτε για υπερβολές, θα σου αλλάξει τη ζωή.

Κι όμως, πιθανόν να μην το πάρουν κατάκαρδα και οι δυο τύποι. Γιατί; Όχι, βέβαια, διότι έχουν διαφορετική ψυχή. Μη λέμε μαλακίες. Τα νεφρά σ’ όλους του ανθρώπους δουλεύουν το ίδιο. Όπως και κάθε άλλο όργανο του σώματος. Η υποτιθέμενη ψυχή, λοιπόν, γιατί αντιδρά διαφορετικά στους ίδιους ανθρώπους για το ίδιο πρόβλημα; Είπαμε. Το παράδειγμα δεν αφορά έναν νέο κι έναν συνταξιούχο, ούτε έναν πλούσιο κι έναν μπατήρη. Έναν υγιή σωματικά κι έναν κατάκοιτο στο κρεβάτι.

Χάνει το μουντιάλ ο Μαραντόνα και βρίσκεται φάτσα κάρτα με την κατάθλιψη. Σαν εκείνον που χάνει το παιδί του σε νεαρή ηλικία. Ή όταν παίρνει πρέφα ότι τον κερατώνει η συμβία του. Ή όταν καταστρέφεται οικονομικά η επιχείρησή του. Πανέτοιμος να πλακώσει τα αντικαταθλιπτικά χάπια. Κατ' ευθείαν να ζητήσει τη ψυχολογική υποστήριξη από τον ντόκτωρ.

Ανέκαθεν έπαιζε, μάλιστα και σε βαρειά μορφή, αυτό που λέμε κατάθλιψη. Όταν ο άνθρωπος πέφτει στη θλίψη. Δεν είναι ασθένεια του καιρού μας. Άνθρωποι σοβαροί και σούπερ αξιόλογοι, μην πέσουμε στα ονόματα, εδώ και αιώνες είχαν υποφέρει από τη νόσο. Χάνεις κάθε διάθεση για ζωή. Κανένα ενδιαφέρον για οτιδήποτε. Ούτε να φας θέλεις, ούτε να κοιμηθείς. Είσαι σε μια διαρκή νευρικότητα και με το παραμικρό κινδυνεύεις να ανατιναχτείς. Να καταρρεύσεις. Να μπεις στο μαύρο τούνελ. Το ρίχνεις στο ποτό, στο κλάμα, σου φαίνονται όλα μαύρα. Δεν θέλεις να υπάρχεις. Φτάνεις στο χείλος της αυτοκτονίας. Αυτά είναι συμπτώματα που δηλώνουν, σ’ αυτό ή το άλλο βαθμό, την κατάθλιψη. Και οι αιτίες μπόλικες που την προκαλούν.

Και λες, ρε, γαμώτο, τι αξία έχει η ζωή όταν είσαι ένα πτώμα. Ένα βάσανο όρθιο. Να σ’ έχει βάλει το άγχος από κάτω. Να σε βαράει ο πανικός. Να είσαι πνιγμένος στην πλήξη, στην ανία. Μόνος. Κατάμονος. Να έχεις τους δικούς σου γύρω κι εσύ να αισθάνεσαι απόλυτα δυστυχής, αποξενωμένος από τον πρότερο εαυτό σου. Και να νοιώθεις ντροπή για σένα τον ίδιο. Και αυτά συμβαίνουν σε ανθρώπους πλούσιους και πετυχημένους. Φοβερά πράγματα. Να μη μπορούν να κάνουν ζάφτι την αρρώστια και να το ρίχνουν στη γιόγκα, στην κάθε παρηγορητική φροντίδα.

Στην αποθέωση τους οι Beatles για να λύσουν το πρόβλημα για το οποίο συζητάμε, που είτε τους είχε ψιλοεμφανιστεί, είτε φοβόντουσαν ότι θα τους τη βαρέσει για τα καλά, πήγαν και κλείστηκαν σε βουδιστικό μοναστήρι στις Ινδίες με τη διδασκαλία του γκουρού, του Μαχαρίσι Μάες, που έγινε πρώτη φίρμα στον δυτικό κόσμο.. Αυτός είναι, σου λένε τα μπητλάκια. Κι ό,τι μας πει ο δάσκαλος Μαχαρίσι. Το ρίξανε στον υπερβατικό διαλογισμό και, τουλάχιστον όπως έλεγαν, τους άλλαξε τη ζωή. Κράτησαν εκτός μικρής περιοχής τον κίνδυνο της κατάθλιψης.

Προσωπικώς από πιτσιρικάς έχω γνωρίσει άτομα μανιοκαταθλιπτικά. Άνθρωποι ωραίοι, όμορφοι, ενδιαφέροντες, σκεπτόμενοι, που ίσως επειδή έβλεπαν εκεί που άλλοι δεν έψαξαν ποτέ, τους ήρθε κατακέφαλα και δεν τους έφευγε με τίποτα η ασήκωτη μελαγχολία. Να μη δουλεύουν καθόλου και να είναι κουρασμένοι από εξάντληση. Χωρίς πλάκα. Δύσκολα να γλυτώσει ο Μαραντόνα.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ στη φυλλάδα Αύγουστο του 2010

Διαβάστε ακόμα:

ΠΑΙΚΤΑΡΑΣ Ο ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ